Οι διατάξεις του Ν. 3549/2007 για το άσυλο (Άρθρο 3), αλλά και οι παλιότερες του Ν. 1268/1982 (Άρθρο 2), αναφέρουν ότι άσυλο είναι η απαγόρευση της επέμβασης της δημόσιας δύναμης στους χώρους του ΑΕΙ χωρίς την πρόσκληση του αρμόδιου οργάνου του ΑΕΙ, ενώ ο σκοπός του ασύλου είναι να προστατέψει τις ακαδημαϊκές ελευθερίες, την ελευθερία στην επιστημονική αναζήτηση, και την ελευθερία στη διακίνηση των ιδεών (ο Ν. 1268/1982 προέβλεπε προστασία όλων των χώρων του ΑΕΙ, ενώ ο 3549/2007 μόνο των χώρων διδασκαλίας και έρευνας. Αυτό όμως είναι μεγάλη συζήτηση, ελαφρώς εκτός θέματος, την οποία κάνω στο κεφάλαιο Ποιοι είμαστε.)
Άσυλο δεν σημαίνει λοιπόν ότι η αστυνομία απαγορεύεται να μπει στο πανεπιστήμιο. Σημαίνει ότι το πανεπιστήμιο, και όχι το κράτος, αποφασίζει το πότε η αστυνομία θα μπει. Επομένως, όταν η αστυνομία μπαίνει κατόπιν πρόσκλησης, το άσυλο ούτε καταργείται, ούτε αίρεται, ούτε παραβιάζεται. Κατάργηση του ασύλου σημαίνει ότι με νέο νομοθέτημα το άσυλο παύει να υπάρχει· άρση του ασύλου είναι η προσωρινή κατάργηση· και παραβίαση του ασύλου σημαίνει να επέμβει η δημόσια δύναμη χωρίς την άδεια του αρμόδιου οργάνου και χωρίς να συντρέχουν οι προϋποθέσεις της εξαίρεσης για αυτόφωρα κακουργήματα (και οι νέες και οι παλιές διατάξεις για το άσυλο προβλέπουν ότι «Επέμβαση δημόσιας δύναμης χωρίς την άδεια του αρμόδιου οργάνου του ΑΕΙ επιτρέπεται μόνον εφόσον διαπράττονται αυτόφωρα κακουργήματα ή αυτόφωρα εγκλήματα κατά της ζωής».)
Παραβίαση του πανεπιστημιακού ασύλου, εξ όσων γνωρίζω, δεν έχει υπάρξει μετά το 1973. Στις 17 Νοεμβρίου 1973, χωρίς να έχει δώσει την άδεια το αρμόδιο όργανο του Πολυτεχνείου, ο στρατός εισήλθε με τη βία και επενέβη. Στις λίγες μεταγενέστερες περιπτώσεις στις οποίες επενέβη η δημόσια δύναμη στο χώρο του ΕΜΠ (δεν είμαι σίγουρος για άλλα πανεπιστήμια), έγινε κατόπιν πρόσκλησης της Συγκλήτου, και επομένως παραβίαση του ασύλου δεν υπήρξε.
Επίσης, το άσυλο δεν αλλοιώνει την ισχύ των νόμων. Αν διαπράξετε αδίκημα μέσα στο χώρο του πανεπιστημίου, είναι το ίδιο σοβαρό με το αν το διαπράττατε απ’ έξω. Σ’ αυτή την περίπτωση, η αστυνομία μπορεί κάλλιστα να σας περιμένει απ’ έξω για να σας συλλάβει. Ειδικότερα, όσον αφορά την παρεμπόδιση της λειτουργίας δημόσιων υπηρεσιών, ή την κατάληψη δημόσιων κτιρίων αν προτιμάτε, αυτή απαγορεύεται τόσο από την κοινή λογική όσο και από το άρθρο 334 του ποινικού κώδικα.
Δεν υπονοώ τίποτε με τα παραπάνω, ότι δηλαδή θα πρέπει να φέρνουμε την αστυνομία μέσα στο πανεπιστήμιο όποτε γίνεται κατάληψη. Απλά ξεκαθαρίζω το τι είναι άσυλο, γιατί πολλοί φοιτητές νομίζουν πως άσυλο σημαίνει ότι μπορούν οι φοιτητές να κάνουν ό,τι θέλουν, ή ότι η παρεμπόδιση της λειτουργίας δημόσιας υπηρεσίας δεν είναι ποινικό αδίκημα όταν γίνεται μέσα στο πανεπιστήμιο επειδή η ισχύς του ποινικού κώδικα με κάποιο τρόπο επηρεάζεται από το άσυλο.
Όσο για την ουσία του θέματος, οι ακαδημαϊκές ελευθερίες, η ελεύθερη επιστημονική αναζήτηση, και η ελεύθερη διακίνηση των ιδεών, δεν κινδυνεύουν μόνο από τυχόν κακοπροαίρετη επέμβαση της δημόσιας δύναμης. Όταν, για παράδειγμα, άτομα που δεν έχουν καμιά σχέση με το χώρο του πανεπιστημίου βανδαλίζουν εγκαταστάσεις ή παρεμποδίζουν τη λειτουργία του πανεπιστημίου, τότε οι ελευθερίες αυτές πλήττονται πολύ περισσότερο απ’ ό,τι εάν το πανεπιστήμιο ζητούσε την επέμβαση της αστυνομίας.
Αυτά για το άσυλο. Πάμε τώρα να δούμε κάτι πιο δύσκολο: το τι είναι φοιτητικός σύλλογος.
Επόμενο: Φοιτητικοί σύλλογοι